Noodverlichting Wat u moet weten

Noodverlichting is een onmisbare veiligheidsvoorziening die u meestal pas opmerkt wanneer deze ineens echt nodig is. Het systeem schakelt automatisch in wanneer de reguliere verlichting uitvalt, bijvoorbeeld bij een stroomstoring. Dit type verlichting wordt gevoed door een alternatieve energiebron, vaak een ingebouwde accu in het armatuur. De noodverlichting zorgt ervoor dat vluchtroutes verlicht worden, richtingen worden aangegeven, en dat risicovolle (productie)processen veilig kunnen worden afgesloten, zodat iedereen zich in veiligheid kan brengen.

Noodverlichting is wettelijk verplicht

In Vlaanderen is noodverlichting verplicht in diverse types gebouwen. Dit is vastgelegd in de Codex over het welzijn op het werk, het Vlaams Bouwbesluit en de Europese norm NEN-EN 1838, die  richtlijnen biedt voor het ontwerp, de installatie en het onderhoud van noodverlichtingssystemen. Deze verplichtingen gelden voor openbare gebouwen, bedrijven en werkplaatsen waar mensen samenkomen of werken. Ook het regelmatig controleren en onderhouden van noodverlichting is een wettelijke vereiste om ervoor te zorgen dat het systeem bij een noodsituatie correct functioneert.

Er zijn diverse soorten noodverlichting: van vluchtrouteborden die met pijlen de richting aangeven tot verlichting die kritieke plekken zoals EHBO-koffers, AED's en brandblussers markeert. Zonder deze verlichting kan het gevaarlijk zijn om de weg te vinden in het donker of bij rookontwikkeling, zoals tijdens een brand.

Waar is noodverlichting verplicht?

In België is het plaatsen van noodverlichting verplicht in gebouwen waar mensen werken of waar meer dan 75 personen aanwezig kunnen zijn, zoals kantoren, evenementenhallen en appartementencomplexen. Deze verplichting geldt ook voor het regelmatig onderhouden van de verlichting, zodat u zeker weet dat dit goed functioneert wanneer dat nodig is.

Noodverlichting is niet alleen bedoeld om de ruimte te verlichten, maar ook om duidelijk te maken waar vluchtroutes en nooduitgangen zich bevinden. Het zorgt voor een veilige evacuatie, zelfs in het donker. Het is belangrijk om je noodverlichting regelmatig te laten controleren. Omdat u nooit weet wanneer een calamiteit zich voordoet, moet u er zeker van zijn dat de verlichting altijd functioneert. Regelmatig onderhoud is dan ook essentieel. Zo weet u  zeker dat het systeem werkt wanneer het echt nodig is. 

Noodverlichting en stroomuitval

Noodverlichting is niet (alleen) aangesloten op het reguliere stroomnet. Dat zou namelijk betekenen dat de verlichting niet kan branden wanneer de stroom uitvalt terwijl deze noodverlichting het dan juist moet kunnen doen. Noodverlichting is voorzien van een eigen batterij of accu die ervoor zorgt dat de verlichting kan blijven branden als de stroom is uitgevallen.

Sommige noodverlichting soorten branden permanent, ook wanneer de stroom uitvalt. Andere noodverlichting brandt in principe niet en gaat pas branden wanneer het donker wordt (met behulp van een lichtsensor) of wanneer er een calamiteit uitbreekt en een alarm wordt geactiveerd.

Niet alleen belangrijk in het donker

Noodverlichting is niet alleen belangrijk in het donker. Onder alle omstandigheden kan het zorgen voor duidelijkheid. Wanneer noodverlichting wordt ingeschakeld, is dit bijvoorbeeld voor iedereen een duidelijk teken dat er sprake is van een calamiteit. Het kan worden gebruikt als duidelijk herkenbare waarschuwing (of signaal) dat men het ontruimingsprotocol dient te gaan volgen.

Brand is eén van de calamiteiten waarbij noodverlichting de onmiskenbare waarde bewijst. Slechte zichtbaarheid treedt namelijk niet alleen op in het donker. Ook bij rookvorming raakt het zicht al snel (ernstig) verhinderd. Bovendien is er bij brand direct behoefte aan ontruiming van het pand. Het is dus belangrijk dat mensen direct kunnen zien waar zij naartoe moeten.

Noodverlichting is ook tijdens brand goed zichtbaar. Het helpt niet alleen bijdragen aan een snelle ontruiming: het zorgt er ook voor dat mensen rustig blijven. Tijdens een calamiteit kan paniek ontstaan. Die paniek ontstaat vaak omdat mensen niet weten wat zij moeten doen en waar zij naartoe moeten. Noodverlichting geeft houvast, omdat mensen duidelijk zien wat er moet gebeuren én dat er een uitweg is.

Waar en wanneer is noodverlichting verplicht?

Elk kantoor of bedrijf moet dus noodverlichting hebben. Tevens is noodverlichting verplicht in gebouwen waar meer dan 75 mensen tegelijkertijd aanwezig kunnen zijn. Dat kan een feestzaal zijn, een kantoor, maar ook een appartementencomplex. Kortom: noodverlichting is verplicht op zeer veel verschillende plekken. Niet alleen het hebben van noodverlichting is verplicht: ook het goed onderhouden hiervan is een wettelijke verplichting. Je dient ervoor te zorgen dat de verlichting altijd voldoende licht geeft en ook van veraf zichtbaar is.

Noodverlichting heeft niet alleen als taak om te zorgen voor verlichting. Het is ook geen verlichting waarbij de hele ruimte plots weer verlicht is. De functie van noodverlichting is vooral om te zorgen voor veiligheid door aan te geven waar belangrijke punten zijn. Zo kunt u met noodverlichting bijvoorbeeld de locatie van EHBO koffers en brandblussers aangeven. Noodverlichting is ook onmisbaar om te zorgen voor een goede evacuatie. Met de verlichting geef je namelijk de vluchtroute aan. Dankzij noodverlichting kunnen mensen ook in het donker de dichtstbijzijnde nooduitgang en vluchtroute vinden.

Diverse soorten noodverlichting

De belangrijkste en meest gebruikte vormen van noodverlichting zijn de verlichte borden die de vluchtroutes aangeven. Dit gebeurt met behulp van pijlen die de looprichting aangeven. Het is dus handig om te realiseren dat noodverlichting op vrijwel elke plek kan worden aangebracht. 

Natuurlijk is het mogelijk om noodverlichting direct te plaatsen bij bijvoorbeeld een nooduitgang. Wanneer mensen echter niet in de buurt van de nooduitgang zijn op het moment dat de noodverlichting gaat branden, hebben zij hier natuurlijk nog steeds niets aan. Daarom is het juist zo belangrijk om noodverlichting op te hangen op plekken die zich niet direct in de buurt van vluchtroutes bevinden. Door met regelmaat een verlicht bord met de vluchtroute op te hangen, kunnen mensen vanuit alle plekken en richtingen zo snel mogelijk een veilige uitweg vinden. 

Voorbeelden van belangrijke praktijklocaties markeren met noodverlichting

Op sommige plekken brandt noodverlichting preventief. Denk aan bioscopen of concertzalen. Hier is het onder normale omstandigheden al donker. Dat de noodverlichting brandt, wijst dan natuurlijk niet direct op een gevaarlijke situatie. De verlichting werkt dan vooral geruststellend. Aanwezigen kunnen direct zien waar zij naartoe moeten op het moment dat het pand ontvluchten nodig zou zijn. De aanwezigheid van noodverlichting werkt dus ook geruststellend.

Noodverlichting kan ook belangrijke locaties markeren, zoals brandblussers, brandmeldsystemen, EHBO-koffers en AED's. Deze verlichting zorgt ervoor dat deze middelen ook in het donker gemakkelijk te vinden zijn.

FAQ's veelvoorkoemende vragen 

Hoe noodverlichting bevestigen?

Noodverlichting is verkrijgbaar met diverse bevestigingsopties, zoals inbouw- of opbouwframes en verstelbare hoogtes. Complete sets zijn beschikbaar voor eenvoudige installatie, evenals losse frames voor bestaande verlichting.

Hoe vaak moet noodverlichting worden gecontroleerd?

Noodverlichting moet regelmatig, idealiter jaarlijks, worden gecontroleerd om te garanderen dat het functioneert tijdens een noodsituatie. Regelmatige inspecties zorgen ervoor dat de verlichting betrouwbaar is wanneer dat het meest nodig is.

Welke soorten noodverlichting zijn beschikbaar?

Er zijn verschillende soorten noodverlichting beschikbaar, waaronder verlichte borden die vluchtroutes en nooduitgangen aangeven, en borden met pictogrammen voor belangrijke locaties zoals brandblussers, EHBO-koffers en AED's. Deze verlichting is essentieel voor een veilige evacuatie in noodsituaties.